Reumatologia
Ośrodek Wczesnej Diagnostyki Reumatologicznej
Ośrodek Leczenia Osteoporozy
Co to jest reumatologia?
Reumatologia to nauka o wszelkich nieurazowych schorzeniach narządu ruchu. Obecnie znajdujemy się w momencie dynamicznego rozwoju tej gałęzi medycyny – jest on dodatkowo napędzany przez jednoczesny rozwój immunologii, genetyki czy biologii molekularnej. Samo słowo „reumatyzm” pochodzi od greckiego określenia „rheuma”, które stosowano w odniesieniu do prądu i zjawiska płynięcia (choroby w starożytności wiązano bowiem z przepływem cieczy w organizmie). Przez ostatnie wieki, jeszcze przed wyodrębnieniem reumatologii, pojęciem tym opisywano bólowe dolegliwości kości i stawów, w tym chorobę zwyrodnieniową, gorączkę reumatyczną czy dnę moczanową. Dziś do chorób reumatologicznych zaliczamy ponad 200 schorzeń o odmiennych, czasem wciąż nieznanych przyczynach. Choć kojarzymy je zazwyczaj z dolegliwościami osób starszych, dotykają one także coraz częściej młodych Pacjentów.

Zakres leczenia
Reumatolodzy zajmują się leczeniem chorób układu mięśniowo-szkieletowego, układu kostno-stawowego, ścięgien i więzadeł, a także ogólnoustrojowych stanów zapaleń tkanki łącznej. Najczęściej występującą chorobą reumatologiczną jest Reumatoidalne Zapalenie Stawów. Obok niej występuje jednak szereg innych, nieurazowych chorób narządów ruchu, które objawiają się bólem i innymi pokrewnymi dolegliwościami. Są to między innymi choroby, które mogą uszkodzić narządy wewnętrzne np. serce, płuca, nerki; choroby, które prowadzą do niepełnosprawności i utrudniają codzienne funkcjonowanie w związku z wywoływanym bólem. Naukowcy z American College of Rheumatology zaproponowali następujący podział chorób reumatologicznych:
- układowe choroby tkanki łącznej (w tym m.in. reumatoidalne zapalenie stawów, młodzieńcze idiopatyczne zapalenie stawów, toczeń rumieniowaty układowy, zapalenie wielomięśniowe i skórno-mięśniowe, twardzina, zespół suchości, zespoły nakładania i martwicze zapalenie naczyń),
- spondyloartropatie, czyli zapalenia stawów wraz z zajęciem stawów kręgosłupa (tu m.in. zespół Reitera, łuszczycowe zapalenie stawów, zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa),
- choroba zwyrodnieniowa stawów (pierwotna oraz wtórna),
- towarzyszące zakażeniu zapalenie stawów, kaletek maziowych i pochewek ścięgien,
- choroby metaboliczne i gruczołów dokrewnych, występujące w towarzystwie chorób stawów (w tym m.in. dna moczanowa, amyloidoza czy cukrzyca),
- nowotwory,
- zaburzenia nerwowo-naczyniowe (zespół cieśni kanału nadgarstka, neuropatyczne choroby stawów),
- choroby kości i chrząstek (osteoporoza, choroba Pageta kości, osteoartropatia przerostowa),
- zmiany zapalne zachodzące w obrębie tkanek miękkich (zapalenie ścięgien, fibromialgia, zmiany w krążkach międzykręgowych),
- inne zaburzenia, którym towarzyszą objawy związane ze stawami (sarkoidoza, rodzinna gorączka śródziemnomorska itd.).
Wiele z tych chorób leży na skraju zainteresowań reumatologii i innych dziedzin medycyny, stąd pojawia się częsta konieczność kompleksowej oceny Pacjenta przez kilku wykwalifikowanych specjalistów.
Kiedy zgłosić się do reumatologa?
Do niepokojących objawów zaliczamy ból, obrzęk oraz ograniczoną ruchomość stawów, a także poranne (a czasem przedłużające się na kilka godzin) uczucie ich sztywności. Może też wystąpić ból kręgosłupa, który nasila się w momentach spoczynku i staje się odpowiednio mniej intensywny podczas aktywności fizycznej. Powyższym sygnałom towarzyszą często objawy ogólne – utrata wagi, osłabienie, stany podgorączkowe – a rzadziej także suchość błon śluzowych, zmiany skórne, zmiany w układzie nerwowym i w narządzie wzroku. Wstępne rozpoznanie chorób reumatycznych wydaje zazwyczaj lekarz rodzinny, lekarz POZ, lekarz internista lub lekarz ortopeda. Jeśli pojawią się jakiekolwiek uzasadnione wątpliwości, konieczny jest kontakt z lekarzem specjalistą reumatologiem do 12 tygodnia od wystąpienia pierwszych objawów. Nie zapomnij przy tym poinformować lekarza o wcześniejszych infekcjach i o chorobach reumatologicznych w Twojej rodzinie. Jeśli odczuwasz jakiekolwiek opisane wyżej dolegliwości, koniecznie skontaktuj się z lekarzem specjalistą reumatologiem. Szybka diagnoza i natychmiastowe przystąpienie do wyciszania procesu zapalnego mogą zahamować chorobę i umożliwić Ci zachowanie pełnej sprawności. Z czasem leczenie staje się coraz trudniejsze, aż sprowadza się jedynie do spowalniania przebiegu choroby i wyciszania objawów.