Diagnostyka raka prostaty

Rak prostaty to nowotwór wywodzący się z tkanek nabłonkowych obecnych w gruczole krokowym. Prostata jest niewielkim narządem umiejscowionym na dnie miednicy mniejszej u mężczyzn, którego główną funkcją jest produkcja składników nasienia stanowiących niezbędny element do prawidłowego funkcjonowania plemników podczas zapłodnienia.

Rak prostaty jest często wstępującą chorobą nowotworową, która w ogólnej populacji mężczyzn plasuje się na drugim miejscu pod względem zapadalności (po raku płuca).

Objawy bywają dość niecharakterystyczne i często narastają powoli, uwidaczniając się dopiero gry prostata zacznie uciskać okoliczne tkanki. W przypadku wcześnie wykrytego raka  prostaty, zanim rozpocznie on dawać przerzuty do innych narządów, istnieją możliwości wysoce skutecznego leczenia.

Jakie badania laboratoryjne można wykonać w celu diagnozy RAKA PROSTATY?

1. PSA całkowite (swoisty antygen sterczowy) – jest to białko produkowane przez prostatę. W fizjologicznych warunkach pełni ono funkcję umożliwiającą plemnikom swobodne poruszanie się ejakulacie. U zdrowych osób stężenie PSA we krwi utrzymuje się na niskich poziomach, jednak ulega znacznemu podwyższeniu w przypadku rozwoju procesów chorobowych gruczołu krokowego. PSA występuje we krwi w postaci wolnej oraz związanej ze specyficznym białkiem transportowym. Badanie to oznacza stężenie obu tych frakcji we krwi. Samo PSA całkowite nie jest wystarczająco skutecznym wskaźnikiem w celu oceny czy dana osoba cierpli na raka prostaty, ponieważ jego stężenie rośnie także w przypadku łagodnego przerostu oraz zapaleń tego narządu – stąd też należy wykonywać dodatkowe badania. Dodatkowo stężenie PSA zwiększa się w sposób fizjologiczny wraz z wiekiem pacjenta.

2. PSA wolne – to oznaczenie stężenia frakcji PSA, która nie jest związana z białkami transportowymi we krwi pacjenta. Procentowy stosunek stężenia frakcji wolnej do całkowitego stężenia PSA jest zaburzony w przypadku choroby nowotworowej, co czyni go istotnym wskaźnikiem diagnostycznym, który może sugerować obecność raka prostaty.

3. ACP (fosfataza kwaśna) – jest to enzym produkowany przez prostatę, którego aktywność we krwi ulega znacznego podwyższeniu w przebiegu raka tego narządu, dlatego też jest on czułym wskaźnikiem, ale mało swoistym rozwijającego się nowotworu. Wzrost aktywności ACP występuje także w nowotworach kości, chorobie Pageta, osteoporozie. Oznaczenie ACP stanowi dodatkowy wskaźnik przy rozpoznaniu raka prostaty.